Politiek Den Haag vindt een sterke publieke omroep zeer belangrijk, maar aan de grondslagen onder het bestel moet absoluut iets veranderen. Dat zal maandag blijken in het debat in de Tweede Kamer ter vaststelling van de mediabegroting.
Grootste speerpunt van de Kamerleden zullen de ledentallen van de omroepen zijn. Via die aantallen wordt nu nog de legitimiteit van een zendgemachtigde bepaald. Het probleem daarbij is dat mensen zich steeds minder geroepen voelen zich aan te sluiten bij een vereniging. Ook omroepen hebben daar last van. Jongerenomroep BNN moest daarom onlangs een omvangrijke ledenwerfactie op poten zetten.
Staatssecretaris Van der Laan (Media, D66), Publieke Omroep en ook Tweede-Kamerleden zoeken daarom naar een alternatief om de legitimiteit van omroepen vast te stellen. Ledentallen lijken hun uit de tijd. Alleen het CDA ziet er nog brood in. CDA-woordvoerder Atsma hoopt dat maandag uit het debat blijkt wat de Kamer precies wil.
,,Een Kamermeerderheid stuurt erop aan dat omroepen verworden tot productiehuizen. Wij zijn het daar niet mee eens. Als het toch die kant opgaat, dan raad ik omroepen aan om commercieel te gaan. Je zou dan kunnen denken aan de EO die een sterke achterban heeft. En het bestel kan je dan reduceren tot één tv-net dat alles uitzendt wat de commerciëlen niet doen. Een soort staats-tv. Dit scenario willen wij als CDA niet, maar het zou wel een consequentie kunnen zijn. In dit scenario kan de NPS worden afgeschaft, want alle omroepen worden dan een soort NPS met veel cultuur- en minderhedenprogramma’s”, meent Atsma.
De omroepen liggen al enige tijd onder vuur. Net als andere instellingen ontkomen ze niet aan de bezuinigingen die het kabinet-Balkenende de Nederlanders heeft opgelegd. Onderzoeksbureau McKinsey onderzocht wat de mogelijkheden zijn en vond ze ook: 60 tot 100 miljoen euro per jaar kunnen de omroepen besparen door efficiënter te werken. De taakstelling voor 2004 is een bezuiniging van 40 miljoen en daar slagen de omroepen ook in. Meer besparen kan volgens hen niet zonder de kwaliteit van de programma’s aan te tasten.
VVD-woordvoerder De Grave snapt daar helemaal niets van. ,,Ze kunnen toch ook voetbalrechten kopen voor enorme bedragen? Ik kan sowieso niets met de kritiek van de omroep op de hoogte van de bezuinigingen. Die staan gewoon in het hoofdlijnenakkoord van het kabinet, dus we moeten ons eraan houden.” De Grave denkt dat ingrijpende veranderingen in het bestel nooit zo dichtbij waren als nu. ,,In het verleden wilde de PvdA nooit iets veranderen, nu krijgt de kritiek daar ook voet aan de grond.”
PvdA-woordvoerder Van Nieuwenhoven is inderdaad voorstander van meer samenwerking in Hilversum. Maar de mediabrief van Van der Laan biedt haar onvoldoende aanknopingspunten hoe dat te doen. ,,Ik zie veel tegenstrijdigheden in die brief. Ze wil meer programma’s over cultuur, vrouwen en integratie, maar die zijn juist duur om te maken. In die optiek moet er geld bij. Ook wil ze dat de kijkcijfers niet zaligmakend zijn, terwijl het totale bereik van de omroepen van haar niet omlaag mag. En inherent aan het bereiken van specifieke doelgroepen is een verlaging van het kijkaandeel.”
D66’er Bakker is het daarmee eens. Hij noemt het belang van de kwaliteit enerzijds en de kijkcijfers anderzijds een ingewikkelde spagaat. Verder zal ook hij aandringen op een discussie over de legitimiteit van omroepen in de toekomst en wil hij dat de opgelegde bezuinigingen niet terechtkomen bij de programma’s. Omroepen moeten dat geld vinden door efficiënter te werken.
VVD en D66 komen maandag met een initiatiefwetsvoorstel waarin geregeld wordt dat programmagegegevens vrijkomen. Daarover loopt al heel lang een juridische discussie. Als deze gegevens vrijkomen, kunnen commerciële zenders en uitgevers zelf gidsen maken met programmagegevens. De publieke omroepen vrezen dan ledenverlies, aangezien omroeplidmaatschap doorgaans gekoppeld is aan het abonnement op de gids van de betreffende omroep.(antenne2)
