Lex Harding (58) vindt de FM-band maar een einheidworst geworden. “Het is gewoon niet leuk”, zegt de directeur van Radio 538 vandaag in het Algemeen Dagblad. Wel denkt hij dat Radio 538 na de frequentieverdeling marktleider zal worden. “Voor de rest is de verdeling op een drama uitgelopen”.
Lex Harding was, na een leven als dj bij Veronica en radiobaas bij 538, stellig toen hij eind 1999 zijn laatste werkgever, clipstation TMF, als multimiljonair verliet. Het was einde verhaal. Hij zou op zijn gemak wat huisjes gaan bouwen op Bonaire en tussendoor wat onkruid wieden in zijn geliefde tuin. Na een leven van goed geld verdienen was het tijd om er ook eens van te genieten, vond hij.
Harding grijnst, geconfronteerd met zijn plannen van destijds. De realiteit is vier jaar later geheel anders. Nooit eerder was hij zo intensief bij 538 betrokken als het afgelopen jaar. “Maar je moest eens weten hoe mijn tuin er bij ligt”, zegt hij lachend. “Om door een ringetje te halen.”
Het is de schuld van zijn boezemvriend en ex-538-directeur Erik de Zwart, die vorig jaar naar concurrent Noordzee FM van John de Mol vertrok, dat Harding genoodzaakt was weer de dagelijkse leiding van het hitstation op zich te nemen. “Ik baal nog steeds van het kunstje dat Erik me geflikt heeft. We zijn nu weer goed met elkaar, maar het tijdstip van zijn vertrek was uitermate beroerd gekozen. De frequenties moesten nog worden verdeeld en er was een hoop gezeur met de aandelenverhoudingen.”
“Ik móest dus terug om de zender die ik meer dan tien jaar geleden heb opgezet door het zware weer te loodsen. Ik heb me vooral met zakelijke, strategische dingen beziggehouden, maar kon het toch ook niet laten af en toe eens een alarmschijf te kiezen. Of de jonge garde hier nog naar me luistert? Tuurlijk, ik ben toch de baas? ”
Eerder schreef RadioFreak al dat Lex Harding 538 zo snel mogelijk wil verlaten. Met het bijna landelijk dekkende 102 FM-pakket dat de zender verwierf, verwacht hij dat het jongerenstation vrij snel de positie van marktleider Sky Radio zal inpikken. Voor de luisteraars evenwel vindt hij dat de etherverdeling, die vorige maand inging, op ‘een drama’ is uitgelopen.
“Natuurlijk heb ik een commercieel belang. Hoe meer kleinere doelgroepzenders, hoe beter dat is voor een breed geprogrammeerd station als 538. Maar los daarvan: als ik zie wat voor puinhoop de overheid ervan gemaakt heeft, gaat me dat als radioman en liefhebber werkelijk aan het hart. Het is een eenheidsworst geworden op de FM en dat is gewoon niet leuk.” Harding somt op. “Sky, Radio 103, RTL FM en Noordzee FM draaien allemaal zo’n beetje dezelfde muziek. En Yorin FM klinkt hetzelfde als 538. En dan hebben we het nog niet eens over het publieke 3FM, dat ook steeds meer 538 immiteert. Bizar. Er is nu geen station meer dat nieuwe muziek draait. Ja, de VPRO nog een beetje ’s avonds.”
Dan was het voorheen, hoewel ook niet optimaal, allemaal beter verdeeld, zegt Harding. “Er is nu niet eens een commercieel station meer dat licht klassieke muziek draait. Radio Nationaal is er onlangs al mee opgehouden. Arrow en Radio 192, die geen frequentie bemachtigden, hebben het moeilijk. De toekomst van Radio 10 FM is ook onzeker. Maar dat station had wel een marktaandeel van 7 procent. Waar moeten die mensen nu naar luisteren?”
“Hetzelfde geldt voor Noordzee. Dat had een paar jaar geleden een zenderaandeel van maar liefst negen procent, toen het nog Frans Bauer en Marianne Weber draaide en Conny Vandenbos en Albert Verlinde er presenteerden. Daaraan is dus blijkbaar enorme behoefte. Maar zo’n formule trekt de verkeerde luisteraars, want die zijn te oud en dus voor adverteerders niet interessant. De overheid had moeten zorgen dat zo’n station wél bestaansrecht heeft. RTL FM, zogenaamd hét Nederlandstalige station, hoeft maar 35 procent Nederlandstalig te draaien. Schandalig. Dat had veel meer moeten zijn, want nu is het ook een vlak station à la Sky geworden. Radio Nationaal wilde wel veel meer Nederlandstalig draaien, maar bood minder geld voor de frequentie. Tja, logisch, want je moet het kunnen terugverdienen. De overheid heeft voor het grote geld gekozen en niet aan de belangen van de luisteraars gedacht.”
De langdurige onzekerheid over de FM-frequenties, de toegenomen concurrentie en het feit dat bijna alle radiostations met hetzelfde format werken, heeft de verhoudingen in radioland danig verstoord. Zo maakten Erik de Zwart en Sky-baas Ton Lathouwers elkaar onlangs diverse keren uit voor rotte vis. De twee ruzieden over de verkoop van Radio 10, dat geen frequentie bemachtigde, aan Sky. Op het laatste moment ketste de transactie af. “Tussen Erik en Ton komt het nooit meer goed”, zegt Harding. “En dat zijn toch mensen die voorheen gezellig spelletjesavonden bij elkaar thuis organiseerden. De ruzie liep zo hoog op dat Lathouwers, nadat de onderhandelingen waren afgebroken, alle medewerkers van Radio 10 FM uitnodigde bij hem te komen solliciteren. Ik zou dat nooit doen, zo werkt het niet. In het zakenleven is het soms hard, maar in de radiowereld was het tot voor kort zo dat, ondanks het feit dat je elkaars concurrenten bent, je toch redelijk vriendschappelijk bleef. Dat is nu veranderd en dat vind ik jammer.”
Populaire diskjockeys, die soms eigenhandig het marktaandeel met een procent of wat kunnen opkrikken, spinnen garen bij de toegenomen concurrentie. Hun miljoenensalarissen zullen volgens Harding alleen maar verder stijgen. Hij verwacht dat Radio 103 van Sky, dat in september verandert in Veronica, dj’s bij andere stations zal wegkapen. “En ook Yorin FM, dat het helemaal niet goed doet, zal proberen namen te kopen. Die hebben echt een Rob Stenders of Ruud de Wild nodig.”
De transfermarkt is dus geopend. Toch is het kunstje van goede hitradio maken in 30 jaar tijd amper veranderd, zegt Harding, die in 1967 zijn debuut als dj maakte bij radiopiraat Veronica. “Het belangrijkste is nog steeds de muziek. Daar moet je serieus mee bezig zijn, precies aanvoelen wat de trends zijn. Ik ben nooit, zoals velen dachten, trendsettend geweest, altijd volgend. Je laat het een beetje komen en dan is het een kwestie van op het juiste moment instappen.”
De toon op de populaire radiostations is wel gewijzigd. “De grenzen worden voortdurend verlegd. Ik heb Adam Curry in mijn tijd als radiodirecteur bij Veronica wel eens op de vingers getikt vanwege zijn ‘eikel van de week’-rubriek. Dat vond ik al te ver gaan. Nu kan eigenlijk alles op de radio. De tijdgeest is veranderd en eigenlijk vind ik dat hartstikke leuk. Edwin Evers zegt de vreselijkste dingen, maar het is de toon die de muziek maakt. Als hij te ver gaat, en dat gebeurt regelmatig, relativeert hij direct, door een grapje te maken bijvoorbeeld. Laatst had hij een pedofiel aan de lijn. Daarmee had hij gewoon een goed gesprek, waarbij hij zijn eigen mening niet onder stoelen of banken schoof. Het is allemaal prikkelender en uitdagender geworden. Het entertainment-gehalte van radio is enorm gestegen. In mijn tijd als dj was het vooral tempo maken, veel plaatjes draaien en niet te veel lullen. Nu is het andersom. Geniaal bij tijden. Zou ik echt niet meer kunnen. Mijn tijd als diskjockey is geweest. Laat mij maar lekker op de achtergrond bezig zijn en een beetje boeren.”
